Klachten voor zijn

Uit onderzoek blijkt dat veel osteopaten bewegingsadvies geven. Is dat zinvol? Volgens Morin (2014) en Chown (2007) is de individuele patiënt erbij gebaat, zeker als ook de samenwerking tussen verschillende therapieën wordt gestimuleerd. Price (2020) toont met een literatuurreview aan hoe het ontstaan en de preventie van beroepsmatige musculosketale aandoeningen kan worden aangepakt. Hierbij bleek een combinatie van preventieve interventies effectiever te zijn dan een enkele interventie. Een onderzoek van Brumm (2013) naar preventie van blessures laat tot slot een significante daling zien in stressfracturen onder mannelijke crosscountry atleten, na osteopathische onderzoek en behandeling van de onderste extremiteit. Onderzoek van Fryer (2015) weerlegt echter de klinische relevantie van deze bevindingen. Voor de effecten van de osteopathische technieken op weefsel en biomechanische mechanismen is volgens hem nog te weinig klinisch bewijs.

Australië

In verschillende onderzoeken wordt een multifactoriële aanpak aangeraden als preventie het doel is.

Een multidisciplinaire samenwerking kan ervoor zorgen dat de patiënt hetzelfde (beweeg)advies krijgt in de verschillende therapieën binnen een samenwerking, zoals ook te zien is in het onderzoek van Chown. In deze studie werd de interdisciplinaire samenwerking bevorderd en de verschillende therapieën werden sneller gecombineerd. Dat leidde tot een optimale behandeling (Chown, 2007; Morin, 2014).

Fleischmann (2020) deed onderzoek in Australië waaruit blijkt dat 74% van de osteopaten daar oefeningen voorschrijven als onderdeel van hun behandeling. Ook het bespreken van andere bewegingsactiviteiten en de voeding nemen ze mee in hun behandeling. Veel patiënten kwamen met sportblessures. De osteopaten maakten zelf deel uit van een netwerk van gezondheidsprofessionals.

Overigens is het niveau van scholing van invloed op zowel de kwaliteit als de zelfverzekerdheid waarmee osteopaten beweging voorschrijven (Soefken, 2014). (Marlotte Lagendijk)

In de WHO Benchmark for Training in Osteopathy en in ons beroepscompetentieprofiel (BCP) staat dat osteopaten adviezen geven die betrekking hebben op preventie, aanpassing van levensstijl, voedingsstijl en het gebruik van andere gezondheidsdisciplines.

Binnen het raamwerk van de osteopathie behoort voeding in het bio-energetische model van vijf dat we hanteren. Voeding behoort dus tot de kerncompetenties van de osteopaat. Maar waar ligt de grens bij het voorschrijven van adviezen? Hebben we voldoende kennis over voeding, en is deze ook evidence based?

Diverse studies constateren dat zorgverleners onvoldoende getraind zijn om patiëntverandering te initiëren of te bewerkstelligen. Een grote wetenschappelijke studie onder 30 osteopathie-opleidingen in de Verenigde Staten constateerde dat studenten gemiddeld te weinig kennis hebben over voeding en dat er ook te weinig uren waren ingeruimd voor voedingsonderwijs. Gemiddeld werd er slechts 4,1 uur besteed aan voeding. Ook in Groot-Brittannië is de kennis over voeding onder osteopaten matig. In Oostenrijk ligt die kennis aanmerkelijk hoger en uit een studie in Duitsland onder 242 osteopaten bleek dat bij 87% van de ondervraagden voedingskennis al integreert in de osteopathische praktijk.

Eerdere onderzoeken geven aan dat er 25 uur (0,9 ECT) besteed zou moeten worden aan voeding in de opleiding osteopathie. Naast theoretische kennis over voeding zijn ook vaardigheden in het geven van voedingsadvies belangrijk. Pilotstudies tonen de effectiviteit aan van voedingseducatie-interventies. Het blijkt hierbij zinvol om interdisciplinaire werkgroepen op te bouwen. Zou het niet geweldig zijn als we de gezondheidszorg om kunnen vormen tot een systeem dat preventie belangrijker vindt dan genezing? (Liesbeth van den Berg)

Chronische pijn is multifactorieel; er spelen zowel lichamelijke, psychische en sociale factoren mee. Pijn leidt tot problemen in het dagelijks leven en heeft een negatief effect op de ervaren kwaliteit van leven. Om pijn te begrijpen wordt er in de zorg steeds vaker gebruik gemaakt van een systeemtheoretische benadering. De vijf modellen van de osteopathie komen deels overeen met deze benadering. Vanwege de etiologie vraagt de pijnsoort om een integrale benadering en multidisciplinaire aanpak. In Nederland is daarom in 2017 de ‘Zorgstandaard Chronische Pijn’ ontwikkeld.

Twin Peaks
Tijdens de acute fase is pijn functioneel en beschermend (perifere sensitisatie). Als deze te sterk aanwezig is en de pijnsignalen niet afnemen, kan dit leiden tot centrale sensitisatie. Een ‘normaal’ niet pijnlijke prikkel wordt als pijnlijk waargenomen en een pijnprikkel wordt pijnlijker waargenomen dan hij in feite is. Dit kan leiden tot centrale sensitisatie met op termijn zelfs structurele veranderingen. Het lichaam wordt over beschermend. Het ‘Twin Peaks Model’ uit het boek Explain Pain (Butler, 2020) geeft dit mooi weer. Omdat wij als osteopaat mensen zowel in de acute- als chronische herstelfase zien, biedt dit ons de kans om een preventieve rol te spelen. Lederman (2016) beschrijft dit uitgebreid in zijn ‘process approach in osteopathy’.

Begrijpen

Elke herstelfase vraagt om een specifieke aanpak. Zo staat in het begin weefselherstel op de voorgrond, terwijl in de chronische fase met name de symptomen moeten verlichten en de patiënt adequaat moet leren omgaan met de nieuwe situatie. Indien verlichting van symptomen niet tijdig en adaptatie niet goed plaatsvindt, kan dit leiden tot chronische pijn. Een vroegtijdige herkenning, goede samenwerking en uitvoering van preventie moet daarom hoog in het vaandel staan (Dutch Pain Society, 2017).

Volgens Fricton (2015) speelt een juiste analyse van de beschermende- en risicofactoren hierbij een belangrijke rol. Het combineren van de systeemtheoretische benadering, de procesbenadering en een ‘transformative care model’ zou de patiënt kunnen helpen om zijn klachten en pijn beter te begrijpen (Lederman, 2016; Narasimhan, 2019). Dit zou kunnen leiden tot meer autonomie, een gezondere leefstijl en meer zelfredzaamheid (Ris, 2021). Zoals mijn oma altijd al zei: voorkomen is beter dan genezen! (Joost Veldhuizen)

Vismara (2019) onderzocht de vertraagde transitie van sondevoeding naar borstvoeding. Dit is één van de belangrijkste redenen waarom neonaten langer in het ziekenhuis moeten blijven (LOS). Het doel van zijn onderzoek was om te kijken of osteopathische manuele behandeling (OMT) invloed heeft op deze overgang bij gezonde, te vroeggeboren baby’s. Van OMT is aangetoond dat het effectief de duur van het ziekenhuisverblijf kan inkorten, maar er zijn geen onderzoeken die de klinische validiteit ervan bij het verkrijgen van orale voeding vaststellen.

Als onderzoeksdesign gebruikte Vismara een op propensity score-gematchte retrospectief cohort, bestaande uit twee groepen in de leeftijd van 28+0 tot 33+6 weken. De belangrijkste uitkomst was het aantal dagen vanaf de geboorte tot het stoppen van de sondevoeding. 70 premature baby’s werden geïncludeerd. Vismara vond een significante vermindering van het aantal dagen vanaf de geboorte tot het stoppen van de sondevoeding (TOF (-5.00 dagen; p = 0.042)) in de osteopathische behandelgroep in vergelijking met een groter effect bij baby’s met een zeer laag geboortegewicht.

Wernick liet met een systematische review van tien onderzoeken zien dat osteopathie, als aanvullende therapie, een optie is bij de neonatale intensive care unit (NICU). De resultaten suggereren een positief effect van OMT bij kinderen in de NICU qua afname van opnamedagen en een verbetering van de functionele status van de kinderen. (Joppe ten Brink)